Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς είναι η αιτία της κρίσης γύρω από την Ουκρανία
μετάφραση: Ηρακλής Οικονόμου
Οι εντάσεις μεταξύ του ΝΑΤΟ (υπό την ηγεσία των
Ηνωμένων Πολιτειών), της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της
Ρωσίας αυξάνονται με σοβαρό τον κίνδυνο πολέμου στην Ουκρανία.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν είναι καινούργια. Είναι το αποτέλεσμα μιας
συνεχιζόμενης, εδώ και δεκαετίες, διαδικασίας επέκτασης του ΝΑΤΟ. Στις αρχές
της δεκαετίας του 1990, η αμερικανική κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους διαβεβαίωσε
επανειλημμένα ότι, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουάσινγκτον δεν
θα προσπαθούσε να επεκτείνει το ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ασία ή
τον Καύκασο.
«Καταλαβαίνουμε ότι όχι μόνο για τη Σοβιετική Ένωση αλλά και για άλλες
ευρωπαϊκές χώρες είναι σημαντικό να υπάρχουν εγγυήσεις», δήλωσε ο τότε υπουργός
Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Μπέικερ στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1990. «Εάν οι
Ηνωμένες Πολιτείες διατηρήσουν την παρουσία τους στη Γερμανία στο πλαίσιο του
ΝΑΤΟ, ούτε μια σπιθαμή της σημερινής στρατιωτικής δικαιοδοσίας του ΝΑΤΟ δεν θα
εξαπλωθεί προς τα ανατολικά».
Ωστόσο, από τότε, 14 χώρες έχουν προστεθεί στον κατάλογο των μελών του
ΝΑΤΟ, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη. Η
πολιτική αυτή ήταν σαφώς προκλητική, αναγνωριζόμενη ως τέτοια ακόμη και στους
κύκλους της mainstream αμερικανικής εξωτερικής
πολιτικής. Όπως σημείωσε ο Τζορτζ Κένναν, ο αρχικός αρχιτέκτονας της εξωτερικής
πολιτικής των ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο:
«η επέκταση
του ΝΑΤΟ θα ήταν το πιο μοιραίο λάθος της αμερικανικής πολιτικής σε ολόκληρη τη
μεταψυχροπολεμική εποχή».
Η Ουκρανία έχει ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία, δεδομένου ότι μοιράζεται
σύνορα 2.000 χιλιομέτρων με τη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια, η αμερικανική
επιθετικότητα και ανάμειξη εξυπηρέτησαν τη μετατροπή της Ουκρανίας σε ένα
σημαντικό σημείο ανάφλεξης του νέου Ψυχρού Πολέμου. Το 2019, οι ΗΠΑ αποχώρησαν
μονομερώς από τη Συνθήκη για τα Πυρηνικά Όπλα Μέσου Βεληνεκούς του 1987,
αυξάνοντας την πιθανότητα μιας κούρσας εξοπλισμών.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει επίσης μια οικονομική συνιστώσα. Εκτός από
τις οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ κατά της Ρωσίας, οι ΗΠΑ απειλούν να
αποβάλουν τα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από τη διεθνή πλατφόρμα πληρωμών
SWIFT και να εμποδίσουν τη λειτουργία του ήδη κατασκευασμένου αγωγού φυσικού
αερίου Nord Stream 2 που εκτείνεται από τη Ρωσία στη Γερμανία.
Εκτός από αυτές τις διακρατικές εντάσεις, εντός της Ουκρανίας καλά
εξοπλισμένες, ανοιχτά φασιστικές οργανώσεις έχουν λάβει επίσημη έγκριση και
αναγνώριση εντός της επικράτειας που ελέγχεται από την κυβέρνηση του Κιέβου -
αποτελώντας άμεση απειλή για τον ρωσόφωνο πληθυσμό που ζει στα ανατολικά της
χώρας.
Η είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα σήμαινε τη στάθμευση πυραύλων,
ενδεχομένως με πυρηνικά όπλα, σε απόσταση λίγων μόνο λεπτών πτήσης από τη Μόσχα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ήταν ακριβώς αυτό το είδος της απειλής που οι
ΗΠΑ δεν δέχονταν και ήταν διατεθειμένες να διακινδυνεύσουν έναν παγκόσμιο
πόλεμο κατά τη διάρκεια της Κρίσης των Πυραύλων στην Κούβα.
Η ρωσική κυβέρνηση έχει κάνει δύο σαφείς προτάσεις για την επίλυση της
κρίσης: πρώτον, να μην γίνει ποτέ η Ουκρανία μέλος του ΝΑΤΟ και δεύτερον, να
μην αναπτυχθούν ποτέ πυρηνικά ή προηγμένα συμβατικά όπλα στην Ουκρανία. Μέχρι
σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν απορρίψει αυτές τις προτάσεις, υποστηρίζοντας ότι το
ζήτημα που διακυβεύεται είναι το κυριαρχικό δικαίωμα της Ουκρανίας να
αποφασίζει ελεύθερα για τις δικές της στρατιωτικές συμμαχίες. Και πάλι, αυτό
είναι καθαρή υποκρισία, καθώς οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να δεχτούν αυτό το επιχείρημα
κατά τη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων της Κούβας. Υπάρχει καμία αμφιβολία
για το πώς θα αντιδρούσαν οι ΗΠΑ εάν μια χώρα στα σύνορά τους προσχωρούσε σε
μια στρατιωτική συμμαχία που περιελάμβανε τη Ρωσία ή την Κίνα;
Η αιτία της κρίσης γύρω από την Ουκρανία δεν είναι η Ρωσία αλλά η πολιτική
των ΗΠΑ. Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις σε ορισμένα ευρωπαϊκά μέλη
του ΝΑΤΟ για να συμμετάσχουν σε αυτές τις επικίνδυνες ενέργειες.
Η μόνη λύση σε αυτή την επικίνδυνη κατάσταση είναι όλες οι πλευρές να
υιοθετήσουν μια ξεκάθαρη θέση ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτό
μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για περαιτέρω συζητήσεις για την αποκλιμάκωση της
κατάστασης στην περιοχή. Εάν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν σταματήσουν τις επιθετικές
τους ενέργειες, ο κόσμος θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει μια πολύ σοβαρή απειλή
για την ειρήνη.
Πηγή:
https://www.nocoldwar.org/news/natos-eastward-expansion-is-the-cause-of-the-crisis-around-ukraine
